สำแดงปฐมเทศนาธัมมจักกัปปวัตตนสูตร
โปรดเบญจวัคคีย์ให้ได้ดวงตาเห็นธรรม

วันที่พระพุทธเจ้ากำลังทรงแสดงธรรม 'ปฐมเทศนา' ดังที่เห็นอยู่ในภาพนั้น

คือวันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๘ เป็นวันรุ่งขึ้นหลังจากเสด็จมาถึงและพบเบญจ

วัคคีย์ คือ วันอาสาฬาบูชานั่นเอง

ผู้ฟังธรรมมี ๕ คน ที่เรียกว่า 'เบญจวัคคีย์' เรื่องที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงเป็น

เรื่องเกี่ยวกับทรงปฏิเสธสิ่งที่คนคือนักบวชสมัยนั้นนิยมทำกัน คือ เรื่อง

ทรมานตนให้ลำบาก และการปล่อยชีวิตไปตามความใคร่ ทรงปฏิเสธว่าทั้ง

สองทางนั้น พระองค์เคยทรงผ่านและทรงทดลองมาแล้วไม่ใช่ทางตรัสรู้เลย

แล้วทรงแนะนำทางสายกลางที่เรียกกันว่า 'มัชฌิมาปฏิปทา' คือปฏิบัติดี

ปฏิบัติชอบตามมรรค มีองค์ ๘ ที่กล่าวโดยย่อคือ ศีล สมาธิ และปัญญา

เมื่อพระพุทธเจ้านิพพานแล้ว พระสาวกที่ทำสังคายนาตั้งชื่อเรื่องเทศน์กัณฑ์

ที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงครั้งแรกนี้ว่า 'ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร' หรือเรียกโดย

ย่อว่าธรรมจักร โดยเปรียบเทียบการแสดงธรรมของพระพุทธเจ้าครั้งนี้ว่า

เหมือนพระเจ้าจักรพรรดิทรงขับจักรหรือรถศึกแผ่พระบรมเดชานุภาพ ต่าง

แต่จักรหรือรถศึกของพระพุทธเจ้าเป็นธรรม หรือธรรมจักร

พอแสดงธรรมกัณฑ์นี้จบลง โกณฑัญญะ ผู้เป็นหัวหน้าเบญจวัคคีย์ได้เกิด

ดวงตาเห็นธรรม คือ ได้บรรลุเป็นพระโสดาบัน พระพุทธเจ้าจึงทรงเปล่ง

อุทานด้วยความเบิกบานพระทัย เมื่อเห็นโกณทัญญะได้ฟังธรรมแล้วสำเร็จ

มรรคผลที่แม้จะเป็นขั้นต่ำว่า "อัญญาสิ วตโภ โกณทัญโญ ฯลฯ" แปลว่า "โอ!

โกณฑัญญะได้รู้แล้ว ได้สำเร็จแล้ว" ตั้งแต่นั้นมา ท่านโกณฑัญญะจึงมีคำ

หน้าชื่อเพิ่มขึ้นว่า 'อัญญาโกณฑัญญะ'

โกณฑัญญะฟังธรรมจบแล้ว ได้ทูลขอบวชเป็นพระภิกษุ พระพุทธเจ้าจึงทรง

ประทานอนุญาติให้ท่านบวช ด้วยพระดำรัสรับรองเพียงว่า "มาเป็นพระด้วย

กันเถิด" ส่วนอีก ๔ ที่เหลือนอกนั้น ต่อมาได้สำเร็จและได้บวชเช่นเดียวกับ

พระโกณฑัญญะ