มีพระพุทธฎีกาแก่พระอานนท์ว่า ทรงปลงสังขารแล้ว
อีกสามเดือนจะนิพพาน

เมื่อพระพุทธเจ้าทรงปลงอายุสังขาร คือทรงประกาศกำหนดวันจะเสด็จพระ
นิพพานไว้ล่วงหน้าถึง ๓ เดือน พลันก็ยังเกิดอัศจรรย์แผ่นดินไหว ผู้คนที่ได้
ทราบข่าวต่างเกิดขนลุก ปฐมสมโพธิว่า กลองทิพย์ก็บันลือลั่นไปในอากาศ
พระอานนท์ประสบอัศจรรย์นั้น จึงออกจากร่มพฤกษาเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้า
แล้วทูลถามถึงเหตุเกิดอัศจรรย์ คือแผ่นดินไหว พระพุทธเจ้าจึงตรัสกับพระ
อานนท์ว่า เหตุที่เกิดแผ่นดินไหวนั้นมี ๘ อย่าง คือ

๑. ลมกำเริบ
๒. ผู้มีฤทธิ์บันดาล
๓. พระโพธิสัตว์ (คนผู้มีบุญ) จุติจากสวรรค์ลงมาเกิด
๔. พระโพธิสัตว์ประสูติ
๕. พระพุทธเจ้าตรัสรู้
๖. พระพุทธเจ้าตรัสปฐมเทศนา
๗. พระพุทธเจ้าทรงปลงอายุสังขาร
๘. พระพุทธเจ้าทรงนิพพาน

พระพุทธเจ้าตรัสบอกพระอานนท์ว่า ที่เกิดแผ่นดินไหวครั้งนี้ในวันนี้ เกิดจาก
พระองค์ทรงปลงอายุสังขาร พอได้ฟังดังนั้น พระอานนท์ก็นึกได้ คือได้สติ
ตอนนี้ จึงจำไดว้ว่าพระพุทธเจ้าเคยตรัสบอกท่านว่า ธรรมะ ๔ ข้อที่เรียกว่า
อิทธิบาท ๔ คือ ความพอใจ ความเพียร ความฝักใฝ่ และความไตร่ตรอง ถ้า
ผู้ใดได้บำเพ็ญให้เต็มเปี่ยมแล้ว ปรารถนาจะให้ชีวิตซึ่งกำหนดดับหรือตาย
ได้มีอายุยืนยาวต่อไปอีกระยะหนึ่งก็ย่อมได้

พอนึกได้เช่นนี้ พระอานนท์จึงกราบทูลอาราธนาพระพุทธเจ้า ให้ทรงใช้อิทธิ
บาท ๔ นั้นต่อพระชนมายุยืนยาวต่อไปอีก พระพุทธเจ้าทรงปฏิเสธถึง ๓ ครั้ง
ตรัสว่าพระองค์เคยทรงแสดงโอภาสนิมิต (บอกใบ้) ให้พระอานนท์ทูล
อาราธนาพระองค์ให้มีพระชนมายุสืบต่อไปอีกก่อนหลายครั้งและหลายแห่ง
แล้ว ซึ่งถ้าพระอานนท์นึกได้แล้วทูลอาราธนา พระองค์ก็จะทรงรับคำ
อาราธนาเพื่อต่อพระชนมายุของพระองค์ออกไปอีก ว่าอย่างสามัญก็ว่า พระ
พุทธเจ้าตรัสบอกพระอานนท์ว่า "สายเสียแล้ว" เพราะพระองค์ได้ประกาศ
ปลงอายุสังขารว่าจะนิพพานเสียแล้ว

Copyright © 2002 Mahidol University All rights reserved.
Mahidol University Computing Center, Rama VI Road, Rajathewi, Bangkok 10400, THAILAND Tel. (662) 354-4333