ขณะประทับโคนไม้เกด ท้าวโลกบาลถวายบาตร
เทวดาบอกสองพาณิชให้ไปเฝ้า

เสด็จประทับอยู่ภายใต้ต้นจิก หรือมุจลินท์ตลอด ๗ วันแล้ว พระพุทธเจ้า

เสด็จไปประทับอยู่ใต้ต้นไม้ที่ภาษาเรียกว่า 'ราชายตนะ' อยู่ถัดไปทางทิศ

ใต้ของต้นพระศรีมหาโพธิ์ ราชายตนะแปลกันว่า ไม้เกด เป็นไม้ที่อยู่ใน

ตระกูลพิกุล ผู้บรรยายเคยเห็นที่ชานพระทักษิณด้านนอกขององค์ปฐมเจดีย์

นครปฐม ที่ทางราชการนำมาปลูกไว้ตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ ๕ เป็นต้นใหญ่แล้ว

จำได้ว่าใบเหมือนประดู่

ตอนพระพุทธเจ้าประทับอยู่ที่นี่ มีพ่อค้านายกองเกวียนสองคนเข้ามาเฝ้า

และนำของมาถวายคนหนึ่งชื่อ 'ตปุสสะ' อีกคนหนึ่งชื่อ 'ภัลลิกะ' เดินทางด้วย

ขบวนเกวียนหลายร้อยเล่ม (ปฐมสมโพธิว่า ๕๐๐ เล่ม) มาจากอุกลชนบท

ได้เห็นพระพุทธเจ้าประทับอยู่ใต้ต้นไม้เกด ก็ให้นึกเลื่อมใสจึงนำข้าวสัตตุ

ก้อนและสัตตุผง ซึ่งเป็นเสบียงสำหรับเดินทางเข้าไปถวาย ข้าวสัตตุนี้ ไทย

เราเรียกข้าวตู พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถานอธิบายว่า "ข้าวตากคั่ว

แล้วตำเป็นผลเคล้ากับน้ำตาลและมะพร้าว"

พระพุทธเจ้าทรงรับอาหารนายกองเกวียนสองคนนั้นด้วยบาตรศิลาที่ท้าวจตุ

มหาราชทั้ง ๔ นำมาถวาย เสวยเสร็จแล้ว นายกองเกวียนทั้งสองคนเกิด

ความเลื่อมใสได้แสดงตนเป็นอุบาสก ขอถึงพระพุทธเจ้าและพระธรรมเจ้า

เป็นสรณะ

กล่าวอย่างสั้น ๆ ก็ว่า ทั้งสองประกาศตนเป็นพุทธศาสนิกชน ทั้งสองจึงนับ

ได้เป็นอุบาสกหรือพุทธศาสนิกชนคู่แรกก่อนใครในโลก นับแต่พระพุทธเจ้า

ตรัสรู้เป็นต้นมา ที่ทั้งสองนายประกาศตนนับถือพระรัตนะทั้งสองดังกล่าว

แล้วนั้น เพราะตอนที่กล่าวนี้ สังฆรัตนะ คือ พระสงฆ์ยังไม่เกิดมี ด้วยพระ

พุทธเจ้ายังมิได้ตรัสเทศนาโปรดใครเลย

ปฐมสมโพธิเล่าว่าเมื่อสองนายกองเกวียนประกาศตนเป็นอุบาสกแล้ว ก่อน

ที่จะถวายบังคมกราบทูลลาพระพุทธเจ้าไป ได้กราบทูลขอสิ่งของเป็นที่

ระลึกจากพระพุทธเจ้า พระพุทธเจ้าจึงทรงยกพระหัตถ์ขวาลูบเบื้องพระเศียร

และว่า "ลำดับนั้นพระเกศาธาตะ (ผม) ทั้ง ๘ เส้นมีสีดุจแก้วอินทนิล แลปี

แลงภู่... ก็หล่นลงประดิษฐ์ในฝ่าพระหัตถ์"

แล้วทรงประทานเส้นพระเกศาทั้งแก่นายกองเกวียนเพื่อนำไปบูชาเป็นที่

ระลึก ทั้งสองเมื่อได้รับต่างโสมนัสยิ่งนัก แล้วถวายอภิวาทกราบทูลลาพระ

พุทธเจ้าจากไป