พระอานนท์ไปยืนเหนี่ยวสลักเพชรพระวิหาร
ร้องไห้รำพันถึงพระพุทธองค์

พระอานนท์เป็นพระภิกษุอุปัฏฐากของพระพุทธเจ้า ก่อนท่านรับตำแหน่งนี้

เคยมีพระภิกษุหลายรูปทำหน้าที่นี้มาก่อน แต่ท่านเหล่านั้นรับหน้าที่ดัง

กล่าวไม่นาน ก็กราบทูลลาพระพุทธเจ้าออกไป ผู้รับหน้าที่อุปัฏฐากพระ

พุทธเจ้าเป็นเวลานานที่สุดจนพระพุทธเจ้านิพพานจึงได้แก่พระอานนท์

โดยความสัมพันธ์ทางพระญาติ พระอานนท์มีศักดิ์เป็นพระอนุชาหรือน้อง

ชายพระพุทธเจ้าเพราะบิดาของท่านเป็นน้องชายบิดาของพระพุทธเจ้า นี่ว่า

อย่างสามัญ

ตลอดเวลาที่รับหน้าที่อุปัฏฐากพระพุทธเจ้า พระอานนท์ ตามเสด็จพระพุทธ

เจ้าไปทุกหนทุกแห่งคอยปรนนิบัติอุปัฏฐากพระพุทธเจ้ามิได้บกพร่อง ด้วย

เหตุดังกล่าวท่านจึงไม่มีเวลาบำเพ็ญกิจส่วนตัว พรรคพวกรุ่นเดียวกันที่ออก

บวชพร้อมกัน (ยกเวันพระเทวทัต) ต่างได้สำเร็จพระอรหันต์กันทั้งสิ้น ส่วน

พระอานนท์ได้สำเร็จมรรคผลเพียงชั้นโสดาเท่านั้น

เมื่อพระพุทธเจ้าจวนจะนิพพาน ท่านจึงมีภาระเพิ่มมากขึ้น เหนื่อยทั้งกาย

และใจ ใจท่านว้าวุ่นไม่เป็นส่ำ พอได้ยินพระพุทธเจ้าบอกพระสงฆ์เกี่ยวกับ

เรื่องพระองค์จะนิพพาน พระอานนท์ไม่อาจจะอดกลั้นความเสียใจและ

อาลัยพระพุทธเจ้าไว้ได้ ท่านจึงหลบหลีกออกจากที่เฝ้า เข้าไปยังวิหารแห่ง

หนึ่ง ไปยืนอยู่ข้างบานประตูวิหาร มือเหนี่ยวสลักเพชรหรือลิ่มสลักกลอน

ประตูแล้วร้องไห้โฮๆ พลางรำพันว่าตัวเรา ยังเป็นอริยบุคคลชั้นต่ำ ยังไม่

สำเร็จอรหันต์ พระพุทธเจ้าผู้ทรงเป็นพระศาสดาและพระเชษฐาของเราก็จัก

มานิพพานจากเราไปก่อนเสียแล้ว

พระพุทธเจ้าทรงเห็นพระอานนท์หายไปจากที่เฝ้า จึงตรัสถามพระสงฆ์ถึง

พระอานนท์ ทรงทราบแล้วรับสั่งให้ท่านเข้าเฝ้า แล้วตรัสพระธรรมเทศนา

เตือนสติพระอานนท์ว่าอย่าได้เศร้าโศกเสียใจ

ตอนหนึ่งพระพุทธเจ้าตรัสบอกพระอานนท์ว่า ท่านเป็นคนมีบุญ อย่าได้

ประมาท เมื่อพระองค์นิพพานแล้วไม่ช้า ท่านจักได้สำเร็จอรหันต์ (พระ

อานนท์ได้สำเร็จอรหันต์ภายหลังพระพุทธเจ้านิพพานแล้วสามเดือน)