Page 25 - MU_7july66

July 2023 มหิดลสาร ๒๕๖๖ 25

ม.มหิิดล เยีียีวยีาป่ัญหิาส์าธาร้ณส์่ข และเศร้ษฐกจีโลก
ิ
คิดค้นโป่ร้แกร้ม “ThalPred”

ช�วิย์วิินิจฉีย์โรื่คิโลหิตจางจากพนธุกรื่รื่ม “ธาลัสซ่ีเมย์” ดวิย์ AI
้
ี
ั
ั
์
ิ
์
สััมภาษณ แลัะเขียนข่าวโดย ฐิตรัตน เดช่พรหิม
ขอบคุณภาพจิาก MT
ู
ผ่สัร้างสัรรค แลัะพัฒนาโปัรแกรม “ThalPred” ไดกลัาวถง
้
์
่
้
้
ุ
่
ั
่
เทคโนโลย AI ท�ใชี้้ในการื่ชี้่วยว่นจฉียโรื่คเลอดจากพันธ์กรื่รื่ม
ี
ี
ั
“ธ์าลสิ่ซึ่ีเมีย” ว่าเป็นการื่ใชี้้ “Machine Learning” หรื่่อรื่ะบบ
้
้
้
�
คอมพวเตอรื่์ทสิ่ามารื่ถ่เรื่ียนรื่้ จดจารื่ปแบบข้อมลของผู้้ป่วย
่
ี
้
ำ
ำ
ั
คานวณ วเครื่าะห์ สิ่รื่้างอลกอรื่่ธ์่ม (algorithm) ท�เหมาะสิ่ม
่
ี
ี
ุ
ำ
่
ั
้
้
เพ่�อทาใหเกดการื่ตดสิ่่นใจไดเหม่อน หรื่่อดกว่ามนษย ์
ู
ื
์
�
ี
ื
ซี�งการตรวจิดูความสัมบรณของเลัอด เพ�อบ่งช่ “ภาวะซึ่ด”
้
ี
เรียกว่า “การื่ตรื่วจ CBC” (Complete Blood Count) ซี้งเปัน
�
็
่
ิ
การตรวจิทุางโลัหิตวทุยาทุ�บรรจิุอยในโปัรแกรมการตรวจิสัุขภาพ
ี
ู
ิ
ำ
ปัระจิาปัทุ�วไปั
ั
ี
ทีมพฒนาโปรื่แกรื่ม ThalPred
ั
โดยจะปรื่ะกอบไปดวยการื่ตรื่วจเพ�อดพารื่ามเตอรื่์ตางๆ
่
่
้
้
่
่
ำ
่
่
์
้
ื
ี
ำ
หินงในรายการพื�นฐานของการตรวจิสัุขภาพปัระจิาปั คอ เชี้่น จานวนและรื่ปรื่่างของเซึ่ลลเม็ดเลอดชี้นดตางๆ ปรื่่มาณ
�
้
ี
่
ั
่
ื
การเกบตวอย่างเลัอดเพ�อดูความสัมบรณของเลัอด ซี�งสัามารถ เม็ดเลอดแดงอดแนน (Hematocrit: Hct) ปรื่่มาณฮ่โมโกลบ่น
็
ั
์
ู
้
ื
ื
่
์
้
้
่
�
่
ี
่
�
ื
ี
้
ช่่วยบ่งช่�เบ�องตนในเรืองของ “ภาวะซึ่ด” ชี้นดซึ่งพบไดบอย (Hemoglobin:Hb) ซึ่�งมีปรื่ะโยชี้นชี้่วยคนหาสิ่ัญญาณ
่
ั
็
่
ในคนไทย คอ โลหตจางจากการื่ขาดธ์าตุเหลก (Iron Deficiency ความผู้่ดปกตของรื่่างกายเพ่�อการื่ป้องกนและรื่ักษาโรื่ค
่
�
ำ
่
่
ี
้
Anemia) และธ์าลสิ่ซึ่เมย (Thalassemia) ซึ่งมลกษณะผู้ลตรื่วจ “คาพารื่ามเตอรื่์” ทไดจากการื่ตรื่วจ CBC สิ่ามารื่ถ่นาไป
�
ี
ั
ี
่
ั
ี
ั
่
้
ำ
ั
ทางหองปฏิบัตการื่ท�คลายคลงกนมาก จงจาเป็นตองใชี้้การื่ตรื่วจ กรื่อกในโปรื่แกรื่ม “ThalPred” โดยจะใชี้้พารื่าม่เตอรื่์ดงตอไปน � ี
่
่
ี
่
้
้
่
ำ
ี
์
่
่
่
ั
่
ย่นยันอกหลายการื่ทดสิ่อบเพ�มเตมเพ่�อการื่ว่นจฉีย ๑.จานวนเซึ่ลลเม็ดเลอดแดง (RBC) ๒.ปรื่่มาณฮ่โมโกลบน
ี
่
่
ี
่
่
ั
�
ั
ี
็
ั
ี
ี
ธาลัสัซีเมยเปันภยเงยบทุถายทุอดทุางพนธกรรมโดยอาจิ (Hb) ๓.ปรื่่มาณเม็ดเลอดแดงอดแนน (Hct) ๔.คาเฉีลยขนาด
่
ั
ี
�
ุ
ี
่
่
่
ี
่
�
้
ี
ี
ไม่แสัดงอาการใน “ผู้ทเปนพาหะ หรื่่อมยนแฝ้ง” แลัะไม่อาจิ ของเม็ดเลอดแดง (MCV) ๕.คาเฉีลยฮ่โมโกลบนในเม็ดเลอดแดง
็
้
ี
�
ี
�
่
่
ี
่
้
ั
ิ
ิ
้
ทุราบไดหิากไม่ไดเข้ารับการตรวจิวนจิฉัยเพิ�มเตม (MCH) และ ๖.คาเฉีลยความเข้มข้นฮ่โมโกลบนในเม็ดเลอดแดง
ิ
ุ
ั
ในปััจิจิบันพบคนไทุยเปั็นพาหิะของโรคธาลัสัซีีเมีย ปัระมาณ (MCHC)
้
ิ
ิ
ั
ื
ู
้
ี
ร้อยลัะ ๓๐ – ๔๐ หิรือปัระมาณ ๒๐ ลัานคน แลัะมผ่้ปั่วยกว่า โดยในเบื�องตนโปัรแกรม “ThalPred” ช่่วยวนจิฉัยโรคเลัอด
ุ
ั
ิ
้
้
๕ แสันราย จิากพันธกรรม “ธ์าลสิ่ซึ่ีเมีย” ดวย AI ไดจิดลัขสัิทุธิ�ในนาม
่
ั
ั
่
ดวยโปัรแกรม “ThalPred” (Thalassemia Prediction) “มหาวทยาลยมหดล” แลัะเผ่ยแพร่ผ่ลังานวิจิยในวารสัารวิช่าการ
้
ื
ิ
ำ
ั
ั
ั
้
่
ซี�งเปั็นเทุคโนโลัยีปััญญาปัระดษฐ์ (AI) ใหิม ช่่วยตรวจิคดกรอง ระดบนานาช่าตแลัว แลัะกาลังพัฒนาเวอร์ช่ันถดไปัเพ�อ
้
ิ
ั
ิ
้
ั
โรคเลัอดจิากพันธกรรม “ธ์าลสิ่ซึ่ีเมีย” ทุ�มหิาวิทุยาลัยมหิดลั เพิ�มปัระสัทุธิภาพของการใช่้งานใหิครอบคลัุมมากยิ�งข้�น
ื
ิ
ั
ี
ุ
ื
ื
�
่
ี
้
่
้
พร้อมมอบเปั็น “ปัญญาของแผู้่นดน” จิะไดทุาใหิปัระช่าช่น อาการเหินอยง่ายเม�อออกแรง ออนเพลัย หินามืด เวียนศีรษะ
ำ
้
้
�
ี
�
ั
้
ิ
�
้
คนไทุยในวันนมคุณภาพช่ีวิตทุดข�น จิากการเข้าถงการคดกรอง ใจิสั�น พบไดใน “ผู้้ทมีภาวะซึ่ีด” ซี้ง “ภาวะซึ่ีด” อาจิจิะเกดจิาก
ี
้
ี
ี
�
ั
ี
้
ำ
้
็
ำ
้
�
โรคธาลัสัซีีเมย ซีงเปันปัญหิาสัาคญทุางสัาธารณสัข แลัะ การขาดสัารอาหิารจิาพวกธาตุเหิลัก สัามารถรักษาไดดวย
ั
ุ
ี
ั
็
ั
้
็
สั่งผ่ลักระทุบเช่ิงลักตอสัังคม แลัะเศรษฐกจิของปัระเทุศ การใหิธาตุเหิลัก
้
ิ
่
ี
ั
ื
ี
ุ
้
ี
้
ำ
จิากงบปัระมาณทุ�จิะตองสัูญเสัียเปั็นจิานวนมหิาศาลั ในขณะทุ�ซีีดจิาก “ธ์าลสิ่ซึ่ีเมย” ซี�งเปั็นโรคเลัอดทุางพันธกรรม
้
ี
ำ
ิ
ิ
ั
ิ
ไปักบการตรวจิพิเศษทุางหิองปัฏิบตการ แลัะการรักษาพยาบาลั ทุาใหิกระบวนการสัร้างฮีโมโกลับินมีความผ่ิดปักต มีอาการ
ั
้
�
ุ
ี
้
ำ
่
้
ั
์
้
ั
ซี้�ง ThalPred จิะเข้ามามสั่วนช่่วยใหิแพทุยตดสัินใจิ แลัะวางแผ่น ไดหิลัากหิลัาย ต�งแตไม่มีอาการ จินถงรนแรงแบบทุจิาเปั็น
ี
้
ื
้
้
้
ิ
ื
การวนจิฉัยเบ�องตน พร้อมเลัอกการสั่งตรวจิทุางหิองปัฏิบตการ ตองไดรับเลัอด
ิ
ั
ิ
ิ
ื
ั
ี
�
ั
ี
้
ำ
ิ
ิ
ี
ื
ี
�
ั
ทุ�เหิมาะสัม เพ�อการวนจิฉัยทุถูกตอง แม่นยา ลัดภาระงานของ หิากสังสััยว่ามีภาวะซีีด หิรือมปััจิจิยเสัยง ควรเข้าพบแพทุย ์
�
้
ื
ิ
ิ
นกเทุคนคการแพทุย์ เพ�มปัระสัทุธิภาพของกระบวนการตรวจิ เพอเข้ารับการตรวจิร่างกาย แลัะตรวจิทุางหิองปัฏิบัตการ
ิ
ิ
ิ
ั
ุ
ิ
�
้
ุ
้
ื
�
ิ
ิ
ั
ู
ื
ิ
วนจิฉัย เพ�อการรักษาผ่้ปั่วยไดอย่างมีปัระสัิทุธิภาพมากย�งข�น รวมไปัถงการตรวจิเพอวางแผ่นมีบตร ซีงจิะช่่วยลัดอบัตการณ ์
้
้
ั
ุ
ิ
์
รื่องศิาสิ่ตรื่าจารื่ย์ ดรื่.พรื่ลดา นชี้นอย ศนยวจิยพัฒนา ของโรคธาลัสัซีีเมียในปัระช่ากรไทุยได ้ Information
้
ู
ั
้
้
ิ
์
ั
ั
นวัตกรรม แลัะช่ีวการแพทุยสัารสันเทุศ ทุีมนกวจิย แลัะนกศ้กษา ผู่สันใจิสัามารถเข้าไปัศกษาโปัรแกรม “ThalPred”
ั
ั
ั
้
ื
ิ
ิ
ุ
ั
ิ
ิ
ของคณะเทุคนคการแพทุย์ มหิาวิทุยาลัยมหิดลั ในฐานะ ช่่วยวนจิฉัยโรคเลัอดจิากพันธกรรม “ธ์าลสิ่ซึ่ีเมีย” ดวย AI